تمرین موسیقی؛ کابوسی برای هنرجویان

اگر شما هم تمرین موسیقی را یک کار کسالت‌بار و خسته‌کننده ­می‌­دانید، در این راه تنها نیستید!

بسیاری از موزیسین­‌ها، چه نوازندگان حرفه‌­ای و چه آماتور، تمرین موسیقی را کاری خسته‌­کننده و طاقت‌­فرسا می­‌دانند. تکرار مداوم یک قطعه، نواختن نت‌­های مشابه و تلاش برای رسیدن به کوک دقیق و بی‌نقص، می‌­تواند انگیزه و شور و اشتیاق تمرین را از بین برده و تمرین را به یک کار کسل‌کننده تبدیل کند. اما چه چیزی باعث می‌­شود که تمرین برای ما خسته‌کننده باشد؟ آیا راه‌­هایی برای جذاب‌شدن تمرین وجود دارد؟ خوشبختانه جواب مثبت است!  تیم دوسل برای حل این مشکل، راهکاری در قالب یک دوره‌­ی 6ماهه ارائه داده است. برای دیدن جزئیات دوره روی عکس زیر کلیک کنید.

نکته­‌ی جالبی که نباید فراموش کنیم، این است که مسئله­‌ی تمرین در همه‌­ی رشته­‌ها سخت و کسالت‌­بار است و رشته­‌ی موسیقی هم از این قاعده مستثنی نیست. برای مثال زمانی که دیوید رابینسون، ستاره­‌ی بسکتبال، در لیگ NBA بازی می‌­کرد از او سوال شد که آیا تمرین برایش خسته‌کننده است؟ رابینسون آهی کشید و از اینکه باید یک چیز را بارها و بارها تکرار کند، شکایت کرد. از نظر او تمرین بسکتبال و سایر تمرین­‌هایی که برای روی فرم ماندن بدنش باید انجام می‌داد مثل دویدن، دوچرخه‌سواری و… بسیار کسالت‌بار بودند.

دلایل خسته‌‌کننده بودن تمرین چیست؟

دلایل خسته‌کننده بودن تمرین برای هر شخص می‌­تواند متفاوت باشد. این تفاوت به ویژگی­‌های شخصیتی افراد، نوع آموزش، سن، شرایط‌زندگی و… بستگی دارد. در ادامه بعضی از رایج‌ترین عوامل که باعث می‌­شود هنرجوی موسیقی در حین تمرین، احساس خستگی و کسالت کند را توضیح می­‌دهیم. اگر مشخصات هر یک را در خودتان شناسایی می­‌کنید، بهتر است هرچه زودتر با کمک گرفتن از افراد آگاه، برای برطرف کردن آن اقدام کنید.

مهم‌ترین عوامل عبارتند از:

1.     نگرش اشتباه نسبت به تمرین

اولین دلیل، نگرش اشتباه ما نسبت به تمرین است. بسیاری از افراد، تمرین را به معنای نواختن یک قطعه به صورت مداوم، در مدت زمان طولانی، بدون هیچ‌گونه تنوع یا خلاقیت می­‌دانند. از ابتدا تا انتها نواختن یک قطعه به صورت پشت سرهم، نه تنها باعث خستگی می­‌شود، بلکه ما را از هدف تمرین دور می­‌کند. در واقع بخش عمده­‌ای از تمرین، باید در ذهن ما صورت گیرد و سپس به عمل منتهی شود. ویوین جوزف، نوازنده­‌ی ویولن در مورد تمرین موسیقی می‌­گوید:” تمرین باید از ذهن آغاز شود، تمرین بدون فکر سرعت پیش­رفت را کند می­‌کند.”

2.    کمال‌­گرا بودن در فرایند تمرین

فشار و استرسی که هر نوازنده برای رسیدن به نت‌­های دقیق و بی‌نقص بر خودش وارد می‌­کند، یکی دیگر از عوامل خسته‌کننده بودن تمرین است. نوازنده­‌ها اغلب خودشان را با موزیسین‌­های حرفه‌­ای مقایسه می‌­کنند و در تلاش برای رسیدن به کمال هستند. این کمال­‌گرایی باعث می­‌شود نتوانیم از پروسه‌­ی تمرین لذت ببریم و مدام دچار استرس شویم. متاسفانه اکثر اساتید و معلم‌­های موسیقی، بجای تلاش برای برطرف کردن این موضوع، به آن دامن ­می­‌زنند و از هنرجو انتظار بی‌­نقص بودن دارند.

ویژگی افراد کمال­‌گرا چیست؟

 برای رفع این مشکل تیم دوسل دوره‌­ای به نام استادیار طراحی کرده است. در این دوره علاوه بر تقویت مهارت­‌های موسیقایی، روی مهارت­‌های نرمی که هر هنرجو در این مسیر به آن نیاز دارد، نیز کار می­‌شود؛ مثل مقابله با کمال‌گرایی. اگر شما نیز حس می­‌کنید در مسیر موسیقی دچار کمال­‌گرایی هستید، شرکت در این دوره را از دست ندهید.

3.    ملموس نبودن روند پیشرفت

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که هنرجویان موسیقی با آن روبرو می‌شوند، ملموس نبودن روند پیشرفت در تمرین است. در بسیاری از رشته‌های دیگر، پیشرفت به طور واضح قابل مشاهده است. مثلا، در ورزش عضلات قوی‌تر می‌شوند، در نقاشی آثار هنری به طور فزاینده‌ای پیچیده‌تر می‌شوند، اما پیشرفت در موسیقی، عموما نامحسوس است و در دراز مدت مشخص می­‌شود. نوازنده‌ای که هر روز برای نواختن یک قطعه تمرین می‌کند، ممکن است در ابتدا متوجه هیچ تفاوتی در عملکردش نشود. حتی نوازندگان باتجربه هم ممکن است در بعضی روزها احساس کنند که پیشرفتشان متوقف شده است. در نهایت این سوال پیش می‌­آید که چرا باید ساعت‌ها تمرین کنم اگر هیچ پیشرفتی نمی‌کنم؟

در دوره­­‌ی­ استادیار شما با ثبت‌کردن گزارش تمرین‌تان، می­‌توانید روند پیش­رفت خود را به صورت نمودار ببینید و بجای مقایسه­‌ی خود با دیگران، پیشرفت‌تان را نسبت به گذشته‌­ی خودتان بسنجید.

چگونه تمرین لذت‌بخشی داشته باشیم؟

شاید با خواندن چالش‌­هایی که در بالا به آن اشاره شد، حس نا‌امیدی به شما دست داده باشد؛ اما خبر خوب این است که برای هر مشکل، راه‌حلی وجود دارد. با استفاده از راهکارهایی که در ادامه‌­ی مقاله آورده شده است می­‌توانید روش‌های جدیدی را برای تنوع دادن به تمرین موسیقی یاد بگیرید و تمرین متفاوتی را نسبت به قبل تجربه کنید.

با فایل ضبط شده بنوازید

نواختن ساز همراه با یک قطعه موسیقی پخش شده، می­‌تواند حس حضور در یک ارکستر را برای شما تداعی کند. شما به راحتی می‌­توانید قطعه‌­ی موردعلاقتان را از اینترنت دانلود کنید و همراه با آن بنوازید. یا یک قطعه‌­ی ارکسترال را دانلود بکنید و پارت ساز خودتان را از روی پارتیتور آن قطعه بنوازید. اختصاص دادن بخشی از تمرین برای این کار، می‌تواند پروسه‌­ی تمرین را برای شما لذت بخش کند.

آهنگ‌های مورد علاقه‌­تان را اجرا کنید

ممکن است همه‌­ی قطعاتی که در طول یک هفته برای کلاس باید تمرین کنیم، مطابق سلیقه‌­ی ما نباشد. ما علاوه بر تمرین این قطعات، می‌­توانیم زمان کوتاهی از تمرین خود را به نواختن قطعات مورد‌علاقه‌مان اختصاص دهیم. این قطعات می‌­توانند شامل درس‌­هایی باشند که در گذشته آن‌­ها را تمرین کردیم یا قطعات جدیدی باشند که با سطح ما متناسب­اند. هر روز همان­‌طور که چیزهای ضروری را می­‌نوازید، زمانی را هم صرف نواختن چیزهایی کنید که دوست دارید.

قطعه را به بخش‌­های کوچک تقسیم کنید

همان‌طور که در اول این مقاله اشاره شد، پشت سر هم نواختن یک قطعه از اول تا آخر، نه تنها خسته کننده ا­ست، بلکه یادگیری زیادی برای ما ندارد. به همین دلیل بهتر است قبل از شروع، قطعه را به بخش‌­های کوچک‌تری تقسیم کنیم و هر روز را به تمرین یک قسمت اختصاص بدیم.

یکی از مشکلات دیگر هنرجویان این است که همیشه اول قطعه را خیلی خوب و تمیز اجرا می­کنند ولی وقتی به اواسط قطعه می­رسند، قطعه برایشان مشکل می‌­شود و تعداد اشتباهاتشان بالا می‌­رود. دلیل این مشکل، عدم تقسیم‌بندی مناسب است. با تقسیم‌بندی قطعه به قسمت‌­های کوچک‌تر، همه‌­ی قسمت‌ها، به یک اندازه تمرین می­‌شود. نمونه‌ای از تقسیم‌بندی قطعه و برنامه‌ریزی برای تمرین در زیر آورده شده است:

جدول برنامه­‌ریزی تمرین

محل تمرین خود را تغییر دهید

 یکی از راهکارهای لذت بخش کردن فرایند تمرین، عوض کردن محل تمرین است. این‌کار علاوه بر تنوع در تمرین، تجربه‌­ی اجر را تا حدودی برای شما تداعی می­‌کند و باعث می­‌شود برای اجرا در محیط‌های جدید، استرس کمتری را تجربه کنید. به عنوان مثال اگر همیشه در اتاق خودتان تمرین می‌­کردید، یک‌بار محیط پذیرایی را برای تمرین انتخاب کنید. اتاق‌ها و سالن­‌های مختلف، به ­دلیل داشتن متراژهای متفاوت، صدادهی متفاتی هم دارند. مثلا اجرای قطعات دوره­‌ی باروک در اتاق­‌هایی با سقف بلند می­‌تواند حال و هوای آن دوران را برای شما تداعی کند.

گام‌ها و اتودها را با فیگورهای متفاوت اجرا کنید

یکی دیگر از راه‌های جذاب‌کردن تمرین این است که اتودها و گام ها رو با فیگورهای ریتمیک متفاوت اجرا کنید. برای مثال در اجرای یک گام، یک‌­بار همه‌­ی نت‌ها رو به صورت چنگ اجرا می­‌کنیم، دفعه­‌ی بعد به صورت چنگ نقطه دار+دولاچنگ اجرا می­‌کنیم. این تمرین در روان‌تر نواختن گام‌ها و قطعات می­‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

کلام آخر

اگر تمرین‌کردن موسیقی برای شما کسالت‌بار است می­‌توانید با توجه به مواردی که در بالا به آن اشاره شد، دلایل آن را در خود جستجو کنید و در جهت رفع آن اقدام نمایید. همچنین با استفاده از راهکارهای مذکور، از این پس در تمرین روزانه‌­ی خود تنوع بیش­تری ایجاد کنید و به این وسیله تمرین موثرتری داشته باشید و تمرین موسیقی را از یک فرایند کسل‌کننده، به فرآیندی لذت بخش تبدیل کنید. علاوه بر موارد بالا در طرح استادیار که توسط تیم دوسل برنامه‌ریزی شده است، با اصول تمرین صحیح آشنا می‌­شوید که پس از یادگیری آن، با صرف زمان کمتر، نتیجه­‌ی بهتری از تمرین خود می­‌گیرید. شما برای لذت بخش‌­تر شدن تمرین از چه راهکارهایی استفاده می کنید؟ راهکارهای خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.