گام به گام تا تسلط بر موسیقی

        اگر شما هم در حال یادگیری ساز هستید، حتما تا به حال از خود یا استادتان پرسیده‌­اید که کی می­‌توانم مثل آقای ­X یا خانم Y ساز بزنم؟ چقدر طول می­‌کشد تا به موسیقی مسلط شوم؟ تسلط بر موسیقی یکی از آرزوهای هر نوازنده­‌ای است. این مسیر، مسیری پرچالش و در عین حال لذت‌بخش است که به عشق، تلاش و تعهد نیاز دارد. در این مسیر، چالش‌ها و موانعی وجود دارد که عبور از آنها صبر، پشتکار و انگیزه­ای قوی می‌طلبد. مانند سایر مهارت‌­ها، تسلط بر یک ساز موسیقی مستلزم تلاش و کوشش بسیار است. وجود یک پشتیبان همراه که به این مسیر مسلط باشد، می­‌تواند به هنرجو کمک کند و همواره به او انگیزه دهد. در جهت رفع این نیاز، تیم دوسل دوره‌­ای به نام استادیار طراحی کرده است که یکی از خدمات آن، وجود پشتیبان برای داشتن تمرینی موثر است.

  در این مقاله مراحلی که هر هنرجوی موسیقی برای طی کردن این مسیر پر پیچ و خم باید طی کند، تا بتواند به موسیقی مسلط شود آورده شده است که در ادامه به توضیح هریک می‌پردازیم:

1. عادت سازی تمرین

در کتاب خرده عادت‌ها، جیمز کلیر به بررسی قدرت عادت‌ها و چگونگی شکل‌دهی آنها به منظور تغییر رفتار و دست‌یابی به اهداف می­پردازد. او از عادت، به عنوان کلید دستیابی به یک زندگی منظم یاد می­کند. او معتقد است که با ایجاد عادت های مثبت و حذف عادت های منفی، می توانیم کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشیم و به اهدافمان برسیم.

تمرین موسیقی نیز می­تواند به یکی از عادت­های مثبت در زندگی­مان تبدیل شود. با عادت سازی تمرین موسیقی، هنرجو می‌تواند تمرین خود را استمرار، و روند پیشرفت خود را تسریع بخشد و با گذشت زمان به تسلط بر موسیقی دست یابد.

      فواید عادت سازی تمرین موسیقی

• کاهش اضطراب: تمرین موسیقی، زمانی که به عادت تبدیل شود، نیاز به صرف انرژی ذهنی و فکری زیادی ندارد. این امر به ما کمک می­کند تا ذهن خود را از نگرانی ها و مشغله های روزمره رها کنیم و استرس و اضطراب خود را کاهش دهیم.
• تقویت قدرت اراده: هر بار که یک عادت مثبت، مثل تمرین را انجام می دهیم، قدرت اراده‌ی خود را تقویت می‌کنیم. این امر به ما کمک می‌کند تا در برابر وسوسه ها و چالش ها مقاوم­تر شویم و به اهداف خود پایبند بمانیم.
• دستیابی به اهداف بلند مدت: بسیاری از اهداف بلندمدت ما در موسیقی از طریق انجام عادت های کوچک و روزمره مثل تمرین، قابل دست یابی هستند. با عادت سازیِ کارهایی که ما را به اهدافمان نزدیک تر می کنند، می‌توانیم شانس موفقیت خود را افزایش دهیم.
• افزایش بهره وری: با عادت سازیِ انجام کارهای مهم و ضروری، می توانیم زمان و انرژی خود را به طور موثرتری مدیریت کنیم و از هدر رفتن آنها جلوگیری کنیم. این امر به ما کمک می کند تا در طول روز به اهداف بیشتری دست پیدا کنیم و از احساس خستگی و غرق شدن در کارها رها شویم.

چگونه عادت تمرین را در خود بوجود بیاورم؟

2. یادگیری تئوری موسیقی

تئوری موسیقی، از واجب ترین علوم برای نوازندگان است و یادگیری آن برای هر نوازنده‌ای، چه مبتدی و چه حرفه‌ای، مزایای بسیاری دارد. اما چرا تئوری موسیقی تا این حد اهمیت دارد؟

تئوری موسیقی، چارچوبی برای درک ساختار، مفاهیم و عناصر بنیادی موسیقی ارائه می‌دهد. با یادگیری تئوری موسیقی، می‌توانید درک عمیق‌تر و دقیق‌تری از قطعات موسیقی، نحوه پیش‌روی آن و ارتباط بین اجزای مختلف آن­ها پیدا کنید.

 همچنین دانستن تئوری موسیقی به شما کمک می‌کند تا قطعات موسیقی را به طور کامل‌تر و دقیق‌تر بنوازید. شما می‌توانید با درک گام‌ها، آکوردها، ریتم‌ و سایر مفاهیم، روابط بین نت‌ها را به درستی درک کنید و آنها را با ظرافت و دقت بیشتری بنوازید.

آشنایی با تئوری موسیقی، فرآیند یادگیری قطعات جدید را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند. با درک ساختار موسیقی، می‌توانید الگوها و روابط بین نت‌ها را سریع‌تر تشخیص دهید و به جای حفظ کردن صرف نت‌ها، آنها را به طور اصولی یاد بگیرید و بر موسیقی مسلط شوید.

علاوه بر نکات بالا تئوری موسیقی، بستری برای بداهه نوازی و آهنگسازی خلاقانه به شما می‌دهد. با دانستن گام‌ها و آکوردها، می‌توانید ایده‌های موسیقی خود را به طور کامل‌تر و دقیق‌تر بیان کنید و قطعات موسیقی جدیدی خلق کنید.

3. یادگیری سلفژ

موسیقی هنری است که شنیده می‌شود. در نتیجه شنوایی موسیقی برای یک موسیقیدان با افراد عادی باید متفاوت باشد. سلفژ به عنوان بنیادی ضروری در آموزش موسیقی، نقشی کلیدی در ارتقای مهارت‌های نوازندگی ایفا می‌کند. هر موسیقیدان لازم است که:

• شنوایی ملودیک داشته باشد. این مهارت به نوازنده کمک می‌کند ملودی ها را دقیق بشنود و بتواند بخاطر سپارد. همچنین بتواند تم اصلی قطعه را تشخیص دهد و دنبال کند.
• صداهای موازی و همزمان را بتواند از هم تفکیک کند.
• فواصل را در ملودی تشخیص دهد و آنها را بشناسد.

یادگیری سلفژ به نوازندگان کمک می­کند تا مهارت شنوایی خود را تقویت کنند و بتوانند قطعات را دقیق­تر بشنوند و بنوازند.

4. بالابردن سطح تکنیک

زمانی که شما مهارتهای تکنیکی خود را افزایش می‌دهید، می‌توانید فاصله‌ی بین احساساتتان با آنچه از طریق ساز خود قادر به بیان آن هستید، کاهش دهید.

برای بالابردن تکنیک ابتدا لازم است آگاه شوید که در کدام تکنیک ها قوی هستد و در کدامیک، ضعف دارید. بعد از طبقه بندی آن­ها، با راهنمایی استادان خود می‌توانید برای غلبه بر ضعف‌هایتان برنامه ریزی کنید. جدول زیر نمونه‌ای مکتوب برای یک هنرجوی ویلون می‌باشد.

نکته‌ی قابل توجه این است که عوامل تکنیکی ناپایدار هستند. تمرین منظم و با برنامه، موجب می‌شود مهارتهای تکنیکی ما تثبیت شده و همواره برقرار باشند.

5. گرم کردن قبل از نوازندگی

آماده سازی بدن از لحاظ فیزیکی، جریان خون را در عضلات افزایش داده، مفاصل را نرم و روان می‌کند و برای خواننده ها سیستم گفتاری و صوتی را آماده می‌کند. همچنین از لحاظ ذهنی توجه را متمرکز کرده و به نوازنده آمادگی کامل ذهنی می‌دهد. نادیده گرفتن مرحله‌ی گرم کردن در نوازندگی، می‌ تواند خطر آسیب دیدگی را افزایش دهد.

دوره‌­ی سلامت نوازنده

         فواید گرم کردن:

·  افزایش جریان خون و اکسیژن:

گرم کردن عضلات قبل از تمرین، جریان خون و اکسیژن را در بدن افزایش می‌دهد. این امر به نوبه­ی خود باعث می‌شود که عضلات گرم‌تر، انعطاف‌پذیرتر و آماده‌تر برای حرکات ظریف و سریع مورد نیاز نوازندگی شوند.

·         کاهش خطر آسیب دیدگی:

عضلات سرد و غیرانعطاف‌پذیر، بیش­تر در معرض آسیب دیدگی مانند کشش عضلات و رگ به رگ شدن هستند. گرم کردن، به شل شدن عضلات و افزایش دامنه­­ی حرکتی آنها کمک می‌کند و در نتیجه خطر آسیب دیدگی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

·         بهبود هماهنگی و تمرکز:

گرم کردن به مغز و بدن شما کمک می‌کند تا با یکدیگر هماهنگ‌تر عمل کنند. این امر منجر به بهبود دقت، تمرکز و هماهنگی حرکات دست و انگشتان شما می‌شود که برای نوازندگی دقیق و ظریف ضروری است.

·         افزایش دامنه حرکتی:

گرم کردن عضلات، دامنه حرکتی آنها را افزایش می‌دهد. این امر به شما امکان می‌دهد تا به نت‌های دورتر دسترسی داشته باشید و تکنیک‌های نوازندگی خود را با ظرافت بیشتری اجرا کنید.

·         افزایش اعتماد به نفس:

هنگامی که عضلات شما گرم و آماده نواختن باشند، احساس اعتماد به نفس بیش­تری خواهید داشت و با تمرکز و انگیزه بیش­تری به نواختن می‌پردازید.

منابع:

اصول نوازندگی و خوانندگی. جرالد کلیکستین

موسیقی از آموزش تا اجرا. فرزین طهرانیان